Mr Cable slaat met de vuist op tafel

“Gemeenten moeten bewuster keuzes maken en op een gegeven moment tot actie overgaan,” aldus Roeland Schelhaas. Hij is projectmanager bij het Nederlands Licht Instituut (NLI), dat veel voor gemeenten werkt en voornamelijk openbare verlichting-opdrachten uitvoert. Hij ziet dat deze lokale overheden niet altijd goed op de hoogte zijn van de normen (NEN3140 – Bedrijfsvoering Elektrische Installaties).

“Gemeenten, leveranciers van armaturen en de aannemers (die erkend installateur zijn), zouden beter moeten weten.” Aannemers moeten zich houden aan de NEN1010, ‘de bijbel’ van de elektrotechniek. “Toch komt bij sommige aanbestedingen de vraag of bijvoorbeeld een snoer van 0,75mm² mag worden toegepast, terwijl de norm minimaal 1mm² eist,” verbaast Schelhaas zich. “Die 1mm² staat ook in het bestek. Wij doen natuurlijk niet alle opdrachten en komen die te dunne kabels wel eens tegen. Daarom benadrukken wij bij gemeenten dat het bij die 0,75mm² om een duidelijke afwijking van de NEN1010-norm gaat.”

Onwetendheid
Een kabel van 0,75mm² kan simpelweg te warm worden als je die in een lichtmast gebruikt. Schelhaas: “Met name ’s zomers en dan veroudert het isolatiemateriaal waardoor er kans is op storingen en fouten met natuurlijk de bijbehorende kosten.” Schelhaas geeft aan dat de dunnere kabeltjes in principe wel geschikt zijn voor led-armaturen maar dat ze niet voldoen aan de bijbel. “Ik mag wel afwijken van een norm, mits ik een risico-inventarisatie doe en deze vastleg. Maar dat gebeurt niet, vooral door onwetendheid.”

Onzinnige discussie
“Een ander discussiepunt binnen de wereld van openbare verlichting is of in het geval van een eigen net de kabel van een kast naar de lichtmasten toe een eindgroep of een distributiegroep betreft,” benoemt Schelhaas. “Ook daarvan is wat mij betreft heel duidelijk in de normen vastgelegd dat het om een distributiegroep gaat, wat de discussie eigenlijk onzinnig maakt.” De consequentie van het toch als eindgroep behandelen, is dat de kabels van de kast naar de lichtmasten dikker moeten zijn. “En dat zijn dus onnodige extra kosten.”

Open sets en aarde-nulverbindingen
Schelhaas en collega’s treffen tijdens keuringen af en toe zogeheten open sets in lichtmasten aan. Het is onveilig om deze sets aan te raken. Hetzelfde is het geval voor zogeheten aarde-nul verbindingen in snoeren. Deze sets en verbindingen worden geregeld afgekeurd door installatieverantwoordelijken (IV) van aannemers, die profiteren van gevallen waar gerepareerd moet worden of een herkeuring plaatsvindt. De juiste gang van zaken is dat een inspecteur melding maakt van deze situaties en dat een IV van de gemeente, de netbeheerder, er een beslissing over neemt. “Je moet daarbij keuren volgens de normen die ten tijde van de installatie golden. Als een open set tóén mocht, kun je de situatie niet afkeuren. Wij raden onze opdrachtgevers wel aan om het te noteren, zodat het bekend is en ze er zo snel mogelijk iemand naartoe kunnen sturen voor een extra nooddeurtje.

Zinloze metingen
“In een kabel zit koper en tussen dat koper zit isolatiemateriaal. Dat materiaal moet een hoge weerstand hebben, want anders krijg je lekstroompjes van de ene koperdraad naar de andere. Uiteindelijk kan je daardoor storingen krijgen,” legt Schelhaas uit. “Bij NEN3140-keuringen worden de isolatieweerstandmetingen altijd gedaan bij aangesloten armaturen. Probleem is dat je dan de weerstand van het geheel meet, wat bijna altijd een lage waarde oplevert. Daardoor lijkt het alsof de kabel niet goed is. Je zou eigenlijk eerst alle andere armaturen moeten loskoppelen van de installatie en dán de meting uitvoeren. Maar dat is ontiegelijk veel werk en kost ontiegelijk veel geld, en is gewoon niet haalbaar.” Hij adviseert daarom om de kwaliteit van kabels met een isolatieweerstandmeting te checken wanneer deze worden aangelegd en de verlichtingsarmaturen nog níét zijn aangesloten. “Ze zouden het monteurs kunnen leren en hen meer verantwoordelijkheid moeten geven, zodat de onnodige metingen later worden voorkomen.” De NEN1010 bestaat om de veiligheid van iedere technische beroepsbeoefenaar te waarborgen maar wordt wel eens als kostenpost ervaren en zo vergeten.

Mr Cable
Februari 2023 is uitgeroepen tot IV-maand door NLI. Ten behoeve van de communicatie hierover werd Schelhaas vanwege zijn expertise gedoopt tot de superheld ‘Mr Cable’. Hij is daarom zichtbaar op allerlei communicatie-uitingen zoals online posts om de IV-maand aan te kondigen. Achterliggende reden is de hierboven beschreven onduidelijkheid over de installatieverantwoordelijkheid van de openbare verlichting.