Circulariteit in de paneelbouw

05.09.2023 Niels van der Horst

Afval scheiden en recyclen wordt binnen de paneelbouw al langere tijd gedaan. Verpakkingsmateriaal zoals karton wordt zoveel mogelijk hergebruikt, plastic wordt ook apart ingezameld en uiteraard is koper een waardevolle grondstof om te recyclen. Sinds een paar jaar wordt de paneelbouw uitgedaagd om verder te gaan en medewerking te verlenen aan de intrede van circulariteit.

Dat heeft wat voeten in de aarde waarna Circolektra de uitdaging is aangegaan en het een en ander heeft vormgegeven. Circolektra brengt partijen uit de keten samen om zich in te zetten voor inzameling en circulaire verwerking van oude groepenkasten. Er zijn al componentenfabrikanten, groothandels en installatiebedrijven aangesloten en recent heeft ook de eerste paneelbouwer in Nederland, Elektro Internationaal uit Woerden, die stap gezet.

Sustainable Development Goals
Circolektra heeft bewust zes Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties overgenomen. Om een betere wereld te creëren gaan ze daarom voor waardig werk en economische groei (SDG 8), het verminderen van ongelijkheid (SDG 10), duurzame steden en gemeenschappen (SDG 11), verantwoorde consumptie en productie (SDG 12), klimaatactie (SDG 13) en partnerschap om doelen te bereiken (SDG 17).

Het nieuwe produceren
Bart Ranke, controller bij paneelbouwer Elektro Internationaal, licht de deelname toe uit hoofde van zijn rol als KAM-teamvoorzitter. KAM staat voor dat bedrijfsactiviteiten op het gebied van Kwaliteit, Arbo en Milieu zo optimaal mogelijk verlopen. “Voor ons bedrijf is duurzaam werken al heel normaal. De stap naar het inzamelen van oude componenten voor circulaire verwerking was voor ons dan ook een logische. De paneelbouw moet gewoon op alle fronten mee in het nieuwe produceren.”

Elektrotechnische componenten
“Wij maken schakel- en verdeelkasten. Dan heb je veel koper uit bedrading en koperen staven die overblijven. Dat werd altijd al ingezameld en gerecycled samen met ijzer plaatmateriaal, karton en hout. Alleen met de elektrotechnische componenten konden we niks. Opnieuw gebruiken of repareren voor een volgende klant is met het oog op veiligheid niet aan de orde, omdat we kwaliteit moeten garanderen,” stelt Ranke. “Ongebruikte originele producten slaan we wel op in eerste instantie. Mocht na verloop van tijd blijken dat we het niet meer gaan verkopen, moeten we het alsnog weggooien.”

Aansluiting
“Maar bij het afval doen is natuurlijk zonde, dus zodoende namen we contact op met Circolektra. Onze grootste toeleverancier Schneider Electric had ons daar op gewezen. Zij zijn een van de initiatiefnemers van dit circulair keteninitiatief met nog een aantal fabrikanten.” Vervolgens sloot Elektro Internationaal zich ook aan. Naast de nieuwe componenten gaat het ook om gebruikte. “Het is er iedereen aan gelegen dat die gebruikte oderdelen niet ineens tweedehands te koop worden aangeboden, wat dus een extra reden is om ze in te zamelen,” vertelt Ranke. Hij schat in dat installatiebedrijven die veel in woningbouw renoveren veel gebruikte groepenkasten tegen komen en zeer geschikte kandidaten zouden kunnen zijn om ook aan de inzameling mee te doen.

Organiseren inzameling
Circolektra adviseert hoe het inzamelen in een bedrijf het beste kan worden georganiseerd. “Bij ons kwam er eerst iemand langs met een presentatie over het hoe en waarom van het initiatief. In een tweede gesprek ging het over hoe wij dat allemaal praktisch konden inrichten en bij de derde meeting werd dat fysiek uitgevoerd. Je kan ook rapportage krijgen over wat je hebt ingeleverd en wat er mee gedaan is. Dat kan je weer gebruiken om te publiceren als positief nieuws en om te laten zien wat je als bedrijf aan circulariteit doet.

Voornamelijk nieuw
“Wat Elektro Internationaal inzamelt, is voornamelijk nieuw omdat we in principe geen gebruikte verdelers innemen,” geeft Ranke aan. “Dat doen installateurs. Bij servicewerkzaamheden die we op locatie uitvoeren, nemen we nog wel eens gebruikte componenten in maar dat is zo’n twintig procent van het geheel. Voorheen belandde dat allemaal bij het restafval.” Met verder bijvoorbeeld de 37.500 kilo karton en 18.000 kilo oud ijzer levert de paneelbouwer een flinke bijdrage aan circulariteit.

Sociale werkplaats
Via Circolektro gaan alle ingezamelde spullen naar een werkplaats met mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. “Daar wordt alles nauwkeurig gesorteerd en bekeken wat er van hergebruikt kan worden, zoals stukjes koper en zilver uit automaten. Die kunnen worden omgesmolten. Van kunststof kan bijvoorbeeld weer granulaat worden gemaakt.” Dat is kunststof in korrelvorm en wordt gebruikt als grondstof voor spuitgietmachines en extrusie. Kunststofgranulaat wordt bij deze vormgevingstechniek door verwarming gesmolten en onder hoge druk in een gewenste vorm geperst of gespoten.

Centrale inzamelpunten
Wanneer een bedrijf het inzamelen zelf wil oppakken, komt daar vrij veel bij kijken. Ranke: “Circolektro doet dat in collectief en plaatst flinke verzamelbakken bij groothandels, waar de installateur ook zijn materiaal komt halen. Door ze op centrale inzamelpunten te plaatsen, bundelt men het inzamelen, zodat het om grotere stromen gaat.” Bij Elektro Internationaal hebben ze een eigen kliko gemaakt, waar het materiaal niet meer uit gehaald kan worden om te voorkomen dat het toch weer zijn weg vindt naar de werkplaats.

Koffieprut
Hebben Ranke en zijn collega’s nog verdere verduurzamingsplannen? “Ja, we hebben plannen om koffieprut in te zamelen. “Misschien niet de grootste stap maar we doen al veel en dan blijven dit soort maatregelen over om nog toe te voegen aan het verduurzamen.”